Verschillen, maar ook veel landelijke trends terug te zien in Oirschot: Tweede Kamerverkiezingen in Oirschot: zeer hoge opkomst

Behoorlijk massaal trokken Oirschot, de Beerzen en Spoordonk naar de stembus afgelopen woensdag. Met een opkomst van maar liefst 84,6% nestelt Oirschot zich in de top van de regio. De spanning die landelijk werd gevoeld – met vier of vijf potentiële winnaars – zal ook in onze gemeente gespeeld hebben. Een extra trigger om te gaan stemmen was wellicht nog de keuze voor de naam van de nieuwe fusiegemeente. De stemming in Oirschot vertoont veel overeenkomsten met het landelijke beeld, maar opvallende verschillen waren er ook. Zo was in Oirschot PVV alsnog de winnaar, ondanks een stevige terugval, net als landelijk. D66 pluste wel flink in Oirschot, maar bleef hangen op een vierde plek. Hoe kijken de kopstukken van de Oirschotse fracties tegen deze uitslag aan?

door Rens van Ginneken

De landelijke verkiezingen zijn zeker niet één op één te vergelijken met de Oirschotse situatie. Zo zijn er bijvoorbeeld lokale partijen als Dorpsvisie en De Gewone Man actief in Oirschot, die niet direct een landelijke evenknie hebben en ook is het stemgedrag in de grotere steden significant anders dan in een dorp als Oirschot. Landelijk tekende zich pas in de laatste dagen voor de stembusgang een mogelijke winst voor D66 af, wat zich uiteindelijk ook manifesteerde in het nipt verslaan van die andere grote partij: PVV. In Oirschot hebben we nu de bijzondere situatie dat juist D66 zich genoodzaakt ziet om niet mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026. Wat in Oirschot ook opviel was dat er net als landelijk geen enkele partij boven de 20% wist te scoren. Ook opmerkelijk: GL/PvdA haalde in Oirschot nog niet de helft van landelijk ongeveer 14%, terwijl de Oirschotse CDA-uitslag ongeveer een verdriedubbeling van het aantal stemmers liet zien.

Hoe beoordelen de lokale politieke kopstukken deze uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen?

“Dit kun je echt zien als een afspiegeling van de landelijke uitslag”, stelt Claud Leermakers van de VVD. Fons Peeters van het CDA: “CDA Oirschot – de Beerzen is trots op de winst die onze partij heeft gemaakt in onze gemeente. Het laat zien dat er ook in Oirschot behoefte is aan genormaliseerde politieke verhoudingen in Den Haag én dat hard en constructief werken toch gewaardeerd wordt door de kiezer.”

Marienette van Wemelsfelder analyseert alvast naar de gemeenteraadsverkiezingen toe: “We hadden een hoge opkomst in Oirschot en dat is op zich iets om trots op te zijn. In volgorde van aantal stemmen zijn in Oirschot de meeste stemmen gegaan naar de PVV. Pas als vierde komt D66. GL/PdvA heeft in Oirschot zelfs minder stemmen gekregen dan Ja21. Wij denken dat als we die Oirschotse uitslag proberen te leggen op verwachtingen voor de gemeenteraadsverkiezingen dat dan of opnieuw DGM - die mogelijk de PVV-stemmen krijgt - of het CDA, die van oudsher een loyale achterban heeft in ons dorp, de grootste kan worden.

Daan Goutziers van De Gewone Man stelt: “We zijn trots op het hoge opkomstpercentage in Oirschot. Dat laat zien dat inwoners betrokken zijn. Tegelijkertijd valt het aantal blanco stemmen op. Dat is voor ons een belangrijk signaal: mensen voelen zich niet altijd vertegenwoordigd. Het onderstreept de behoefte aan degelijk, betrouwbaar en herkenbaar bestuur.” Frans van Krieken van Dorpsvisie: “Elke verkiezing is belangrijk voor onze democratie. Daarom vinden wij ook het redelijk hoge opkomstpercentage van groot belang. Er is een duidelijke tendens te onderkennen die laat zien dat veel Nederlanders hopen op een stabiel en koersvast landsbestuur. Dat past ook goed bij onze visie.” Luuk van Straten van Sociaal Progressief Oirschot (SPO): “We feliciteren de partijen met hun overwinningen, al vinden wij het natuurlijk jammer dat de progressieve stem in Oirschot niet prominent is. Dat weerhoudt ons natuurlijk niet om het groene, sociale en progressieve geluid te blijven laten horen.”

Is de landelijke uitslag een weerspiegeling van wat er lokaal leeft?

“Ja dat denken we wel. Je ziet in zijn algemener dat Nederland rechtser stemt, en dat is ook wat je lokaal terug ziet”, zo concludeert Claud Leermakers (VVD). Fons Peeters (CDA) ziet dat anders. “Nee, de landelijke uitslag is geen weerspiegeling. Bij de gemeenteraadsverkiezingen spelen andere thema’s en lokale partijen een grote rol. CDA Oirschot – de Beerzen is uiteraard wel blij met de landelijke uitslag van het CDA. Het geeft ons extra energie richting de komende campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen.” Daan Goutziers (DGM) stelt: “Gedeeltelijk. Landelijke thema’s zoals betaalbaarheid, vertrouwen in de politiek en bestaanszekerheid spelen ook lokaal een grote rol. Toch zien we dat lokale zorgen zoals woningbouw, bereikbaarheid en leefbaarheid vaak een andere invulling vragen dan wat landelijk wordt aangeboden.”

Ook Frans van Krieken (Dorpsvisie) signaleert duidelijke verschillen met landelijk. “Een stabiel en koersvast bestuur is zowel landelijk als lokaal van belang. De woningbouw en milieu zijn items die op beide niveaus terugkomen. En migratie: lokaal draait al jaren een AZC zonder problemen en dat staat haaks op wat bijvoorbeeld de PVV beweert. Ook het centrumplan Oirschot, de verbindingswegen rondom de kernen, de voorzieningen in onze kernen zijn voorbeelden die alleen lokaal van belang zijn. En uiteraard hoort daar ook de aanstaande fusie met Best bij. Allemaal zaken die alleen op lokaal niveau aan de orde komen.” Ook Luuk van Straten signaleert duidelijke verschillen met landelijk. “Goed omgaan met beschikbare ruimte, betaalbaar wonen, herstellen van natuur en rekening houden met het klimaat zijn goede voorbeelden van thema’s die ook landelijk spelen. En als je de landelijke trend bij AZC’s ziet, zijn we blij dat Oirschot hierin het goede voorbeeld kan geven!”

Wat betekent deze uitslag voor de komende gemeenteraadsverkiezingen?

“We kijken met vertrouwen uit naar de gemeenteraadsverkiezingen en hopen dat de VVD stemmer dan ook voor onze lokale VVD kiest”, zo vat Claud Leermakers de verwachting beknopt samen. Fons Peeters is voorzichtig met verwachtingen. “Wij gaan geen directe conclusies aan deze uitslag verbinden. De gemeenteraadsverkiezingen zijn pas over vijf maanden: een periode waarin er veel kan en zal gebeuren in Den Haag. Wel putten wij vertrouwen uit de uitslag dat er onder onze inwoners toch duidelijk draagvlak is voor een constructieve, samenwerkende en opbouwende vorm van politiek bedrijven.”

Marienette Wemelsfelder (D66): “Als we als D66 mee zouden doen aan de gemeenteraad dan zou het, denken wij, wederom om 1 of heel misschien om 2 zetels gaan. Overigens zal het beeld er na een fusie met Best er weer anders uitzien. Steden scoren meestal anders dan plattelandsgemeenten en de gemeente Best heeft een meer stedelijk profiel.” “De uitslag kan zeker invloed hebben op het lokale politieke landschap. Het kan zorgen voor hernieuwde aandacht voor bepaalde thema’s of een verschuiving in het vertrouwen van kiezers. Voor ons als lokale partij is het vooral belangrijk om dicht bij de inwoners te blijven staan en te luisteren naar wat er écht speelt”, vindt Daan Goutziers (DGM).

“Wij denken dat deze uitslag weinig betekenis zal hebben voor de gemeenteraadsverkiezingen op 18 maart 2026, vooral omdat ook lokale partijen een belangrijke rol spelen. De tendens naar stabiel en koersvast bestuur kan wel als uitgangspunt vanuit de landelijke verkiezing doorspelen in de lokale verkiezing. Dorpsvisie heeft de verwachting dat zij als middenpartij daar haar voordeel mee kan doen. D66 is landelijk winnaar, maar doet in Oirschot straks niet mee. Zal Dorpsvisie een alternatief zijn voor deze kiezers?”, zo vraagt Frans van Krieken (Dorpsvisie) zich af. Luuk van Straten verwacht weinig merkbaar effect voor de gemeenteraadsverkiezingen. “Mensen die erg rechts stemmen, zullen voor rechtse partijen gaan. Mensen die erg links stemmen, zullen voor linkse partijen gaan. De zwevende kiezer en veel centrumstemmers kunnen naar beide kanten schommelen. Dat hebben we deze verkiezingen ook gezien met het enorme succes van D66: veel stemmen zijn van rechts en links naar centrum gegaan in de laatste weken. Al is de trend vrij rechts, wij onderscheiden ons als lokale partij in Oirschot door solidariteit met alle inwoners. Ook degenen die een sterke overheid kunnen gebruiken.”

Specifieke aandachtspunten die nu extra belangrijk zijn geworden?

“Het feit dat er een mogelijk lange formatie aan zit te komen kan invloed hebben op de gemeenteraadsverkiezingen”, zo verwacht Claud Leermakers (VVD). Fons Peeters (CDA): “De landelijke uitslag laat zien dat een positieve en constructieve boodschap wel degelijk het verschil kunnen maken. Ook daar zullen we lokaal vol op in blijven zetten.” Marienette Wemelsfelder spreekt een hoop uit voor zowel lokaal als landelijk: “Natuurlijk zijn wij als D66 enorm blij en trots op het landelijk resultaat maar we hopen boven alles dat er een stabiele, brede coalitie komt waar veel inwoners zich in zullen herkennen.”

“Ja, thema’s als transparantie, burgerparticipatie en het versterken van de lokale democratie worden steeds belangrijker”, zo beklemtoont Daan Goutziers (DGM). “We merken dat mensen gehoord willen worden en dat vraagt om politiek met minder afstand en meer betrokkenheid.” Frans van Krieken (Dorpsvisie): “Onze koers zal niet veranderen. Wij willen ons vooral richten op de lokale onderwerpen.” Ook Luuk van Straten lijkt de SPO-koers en de lokale focus te willen handhaven. “We blijven ons inzetten voor het sociale en groene geluid in Oirschot, wat hard nodig is. We zijn blijven ons focussen op lokale problemen welke in onze invloedsfeer liggen.”

Twijfel bij D66?

Het laatste woord is aan vertrekkend raadslid Marienette Wemelsfelder (D66), want: zou het voor D66 Oirschot nog van invloed zijn geweest op de beslissing om in Oirschot te stoppen, als je had geweten dat D66 landelijk ging winnen? “Toen ik zag dat het zo goed ging in de peilingen, begon het wel even te kriebelen”, bekent ze. “Als ik een reële verwachting had kunnen hebben op minimaal twee zetels in Oirschot…? Maar nu zie ik dat de Oirschotse uitslag toch echt afwijkt van de landelijke en denk ik dat het een goed besluit was. Hoewel ik geloof dat we als D66 echt een eigen geluid hebben in Oirschot, zou onze inbreng in de gemeenteraad toch beperkt zijn geweest. We kunnen met D66 beter onze krachten verzamelen in de komende periode om klaar te zijn voor wat er komt na de fusie met Best”, zo besluit ze.