Drie bestuursleden van Stichting Behoud Erfgoed Oirschot (SBEO), Frans Adriaanse, Hanke Lanting en Cees Ouwerkerk, doen een dringend beroep op de gemeenteraad om het huidige gemeentehuis aan de Deken Frankenstraat te behouden. Zij pleiten voor herbestemming in plaats van sloop. Het pand, ontworpen in de stijl van de Bossche School, vertegenwoordigt volgens de stichting een unieke architectonische waarde. “Het is onverteerbaar als het er niet meer zou zijn," zegt Hanke Lanting beslist. "Ik kan me haast niet voorstellen dat het verdwijnt."

door Marcia Engelander - van den Wittenboer

Vanaf het moment dat duidelijk werd dat de gemeente haar kantoren wilde verplaatsen naar het oude Rabobank-pand, trok SBEO aan de bel. Ze startte gesprekken met inwoners en raadsleden, organiseerde presentaties en gaf uitleg over de bijzondere stijl waarin het huidige gemeentehuis is gebouwd; een ontwerpfilosofie van Dom. Hans van der Laan, grondlegger van de Bossche School. De Bossche School staat bekend om haar strakke verhoudingen en sobere schoonheid. Alles is gebaseerd op het zogeheten plastische getal, een wiskundige verhouding die zorgt voor harmonie tussen ruimte, vorm en materiaal. Ook in Oirschot liet deze stroming sporen na. "Er zijn heel veel gebouwen, vooral woningen, in deze stijl opgetrokken," vertelt Cees Ouwerkerk. "De hele wijk De Pullen is bijvoorbeeld in de Bossche School-stijl gebouwd." Volgens Ouwerkerk beseffen veel inwoners echter niet wat voor waarde hier in het dorp aanwezig is. "Dat is nu precies waarom we er zoveel energie in steken om uit te leggen waarom dit zo bijzonder is." Adriaanse vult aan: “Het gemeentehuis is een van de meest bijzondere voorbeelden van de Bossche School in Nederland. Bovendien is het tevens het enige gebouw in Oirschot dat voorkomt in de landelijke Architectuurgids. Daar moeten we trots op zijn."

Gesloten

Wat Lanting jammer vindt, is dat de meeste inwoners het pand nauwelijks kennen van binnen. "De maatvoering is uniek en het doorkijkje vanuit de raadszaal richting de basiliek is zo bijzonder. Maar de meeste mensen komen niet verder dan de hal," vertelt ze. "We hebben meerdere keren gepleit om het gemeentehuis tijdens Open Monumentendag open te stellen, zodat iedereen het zelf kon ervaren. Helaas is dat niet gelukt." Ouwerkerk knikt instemmend. “Het is een gemiste kans,” zegt hij. “In het verleden werden er 25 jaar lang concerten gehouden van Reine Quint in het gemeentehuis. Dat waren fantastische avonden. Zo haalde je de gemeenschap écht binnen", vult Lanting aan.

Misverstand

De stichting reageert ook op uitspraken van wethouder Joep van de Ven, die in eerdere interviews vertelt dat het gebouw vanwege de wiskundige principes moeilijk te verbouwen zou zijn. "Maar daar gaat het helemaal niet om", legt Lanting uit, "Het is een utiliteitsgebouw, bedoeld als kantoor. Dat kun je prima omvormen tot woningen met behoud van de stijlwaarde. De Bossche school is daarvoor geen beletsel." Adriaanse knikt: "Er zijn ook zoveel kerken met succes herbestemd. En hele woonwijken zijn in deze stijl gebouwd. Dat plastische getal is geen belemmering, maar juist een vorm van kwaliteit."

Kansen

Ook de rechten van de erfgenamen van architect Wijnen ziet de stichting niet als obstakel. "Integendeel," zegt Ouwerkerk, "We hebben goed contact met zijn zoon Emiel Wijnen. Hij wil graag meedenken. Zie hem als onderdeel van de oplossing, niet als een probleem. Zo kunnen we het gebouw optimaal herbestemmen." Lanting noemt het een kans die de gemeente met beide handen moet grijpen. "Oirschot staat bekend om zijn erfgoed. We wonnen de BNG Erfgoedprijs, juist omdat inwoners trots zijn op hun dorp. Dan mag je van de gemeente verwachten dat ze zorgvuldig met dit unieke pand omgaan." Volgens de stichting ligt het gebouw bovendien binnen een beschermd dorpsgezicht, zoals bevestigd in het onderzoek van het Monumentenhuis uit 2021. "Dat zegt al genoeg over de waarde," voegt Lanting toe, "We dachten dat de gemeente een behoedzame gastheer zou zijn, maar het tegendeel blijkt waar."

Een kans voor het centrum

De drie bestuursleden hopen dat de gemeenteraad en inwoners inzien dat het behouden en herbestemmen van het gemeentehuis niet alleen cultureel waardevol is, maar ook economisch en sociaal. "Het kan een bestemmingsproject worden dat past binnen het nieuwe centrumplan,” zeggen de SBEO-ers. "Het is een win-winsituatie." En dan, alsof ze elkaar aanvullen zonder woorden, besluiten ze het gesprek met dezelfde overtuiging: "Er is maar één scenario denkbaar,"zeggen ze, "Herbestem het huidige gemeentehuis met behoud van de principes en kleuren van de Bossche School. Want dit is niet zomaar een gebouw. Dit is Oirschot."