De imposante rode beuk op landgoed Groot Bijstervelt, bijna 200 jaar oud, heeft vorige week maandag, een noodzakelijke snoeibehandeling ondergaan. De boom, een bekend gezicht voor veel inwoners van Oirschot, vormt al generaties lang een markant beeld in het park op zijn bekende centrale plek aan de Montfoortlaan. Door zijn leeftijd en de stormschade van vorig jaar was actie noodzakelijk om zowel de veiligheid te waarborgen, evenals de toekomst van de boom te beschermen.
door Marcia Engelander - van den Wittenboer
De monumentale beuk behoort tot één de mooiste exemplaren van Nederland en prijkt in de top vijf van de Nationale Bomenbank. Hij werd rond 1827 geplant en groeide uit tot een geliefd herkenningspunt. “Iedereen kent hem wel, veel bruidsparen zijn eronder gefotografeerd. Hij hoort bij Groot Bijstervelt en bij Oirschot,” vertelt Bianca van Veen, locatiemanager van Groot Bijstervelt. Toch moest er worden ingegrepen. “Vorige week maandag is hij gesnoeid. Er is twaalf meter uit de top gehaald. Dat lijkt misschien veel, maar het grootste gat was er vorig jaar al door de storm in gekomen,” vertelt ze. De laatste storm veroorzaakte ernstige schade. In 2024 brak een groot kroongedeelte af, waarna recent opnieuw zware takken loskwamen. Om te voorkomen dat de takken gevaar zouden opleveren voor bezoekers, besloten deskundigen van Terra Nostra (kennisatelier voor boom en bodem) en de Nationale Bomenbank tot een ingrijpende snoei. “We hebben gekozen om te snoeien op advies van Terra Nostra. Dit is voor de veiligheid en het voortbestaan van de boom. Eigenlijk hadden we geen keus,” aldus Van Veen.
Ingrijpen
De snoei betekent niet het einde, maar een nieuw begin. De kroon van de boom is flink ingekort, waardoor het beeld richting het landgoed nu anders oogt. “Als je vanuit de Notel aankomt, staat hij er nog mooi bij. Van de andere kant is hij helaas een stuk minder mooi,” vertelt Van Veen eerlijk. Toch is er hoop. “Er is echt geen reden om hem te kappen. Hij staat er, op de zwam na, redelijk gezond bij. De zwam zit er al jaren in. We hopen alsnog dat de boom nieuwe uitlopers krijgt en dat er over een paar jaar misschien een nieuwe boom uit voortkomt,” zegt ze, "De beuk blijft zeker staan. De stam is inmiddels niet meer ingepakt, staat er goed bij en de boom is diep geworteld. Maar met de natte voeten van vorig jaar en de droge tenen van de afgelopen zomer heeft de boom het moeilijk gehad, net als iedere andere boom." Van Veen benadrukt dat de boom goed wordt verzorgd. “Onze eigen bomenman houdt hem ook goed in de gaten. We zorgen echt heel goed voor hem. We hopen dat hij nieuwe scheuten krijgt, zodat er over een paar jaar een nieuwe beuk staat op deze plek.” Volgens deskundigen maakt de boom momenteel een natuurlijk proces door, dat bij oude beuken zelden wordt gezien in Nederland: het ontstaan van zogenaamde ‘afleggers’, genetisch identieke scheuten die kunnen uitgroeien tot een nieuwe generatie beuken.
Nieuw leven
De beuk blijft ondanks alles een bron van trots. “Hij heeft zwaar weer doorstaan, letterlijk en figuurlijk," zegt Van Veen. "We kunnen niet voorspellen hoe hij er over twintig jaar bij zal staan, maar we laten het natuurlijke proces zijn werk doen. Hopelijk zien we over een paar jaar de vruchten van dit werk." De oude reus mag dan zijn volle kroon hebben verloren, maar is niet weg te denken uit de geschiedenis van Oirschot. Wat rest, is een levende herinnering aan veerkracht. Een symbool van zorg en verbondenheid tussen mens en natuur. Dankzij de gezamenlijke inzet van deskundigen krijgt deze eeuwenoude boom de tijd en ruimte om zijn eigen, nieuwe leven te beginnen.