In deze bijzondere en persoonlijke expositie van de Diessense Anne Marie Smits (1968) speelt het leven van haar vader een belangrijke rol. Met name de creatieve kant die hij ontwikkelde in zijn werkschuurtje wordt door Anne Marie nieuw leven ingeblazen middels pa’s oude gereedschappen en materialen. Veren, bouten, zaagbladen, beitels en tangen hervinden hun vorm in kunstzinnige creaties en installaties. Op 27 september wordt de expositie geopend.

door Rens van Ginneken

Peinzend laat Anne Marie de oude gereedschappen en materialen door haar handen gaan. In haar hoofd worden mogelijke nieuwe vormen en constellaties zichtbaar. Ongetwijfeld komen er ook veel warme herinneringen voorbij. “Ik heb mijn vader vaak in zijn werkschuurtje bezig gezien. Hij was er nadat hij was afgekeurd voor zijn werk vrijwel dagelijks te vinden, dingen bedenkend en makend. Dat hij niet meer kon werken heeft hem mentaal wel wat gedaan natuurlijk. Maar in het schuurtje kon hij zijn werklust en creativiteit toch kwijt. Als enige van de vijf dochters was ik zelf óók geregeld in het schuurtje bezig, bijvoorbeeld om aan mijn opdrachten te werken voor de Academie Industriële Vormgeving Eindhoven.”

Ogenschijnlijk gewone dingen

Ze vervolgt: “Ik zag in het schuurtje zijn materialen, zijn gereedschappen, zijn verzamelingen en daarin zag ik hem terug. Hij leerde zijn kinderen wel te genieten, ook van kleine dingen. Hij had ook veel interesse in de natuur en dan kwam hij bijvoorbeeld weer met een of ander diertje aan dat we moesten bekijken. Pa zag vaak het mooie in ogenschijnlijk gewone dingen. Hij was ook degene die me leerde met machines te werken en hij hielp me vaak. Hij leerde me de eigenschappen van verschillende materialen, hoe ik met machines moest omgaan en hoe ik oplossingen kon bedenken en dat ik moest doorzetten. Ik was leergierig en keek graag hoe hij het deed. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat ik later mijn eigen keuken kon inbouwen.”

Goed doseren

Haar weg naar het kunstenaarschap was er een met hindernissen en uitdagingen, maar zelf ziet Anne Marie het vooral als een heel leerzaam pad. Via de Academie kwam ze terecht op Sint-Lucas. “Ik ben eigenlijk altijd in de ‘creatieve hoek’ werkzaam geweest. Ik heb kerstpakketten vormgegeven, producten ontwikkeld en beurzen gedaan voor Home and Garden, voor makelaars heb ik vastgoedstyling en fotografie verzorgd en met fotografie ben ik ook een eigen bedrijf gestart. Enkele jaren geleden kreeg ik borstkanker en ging het creatieve werk even ‘on hold’. Het gaat nu goed met me, maar de energie is nog niet helemaal honderd procent. Dat is voor zo’n actief type als ik soms wel lastig hoor. Met name het goed doseren van mijn activiteit is soms wel een dingetje”, zo vertelt ze met een glimlach. “Door wat ik heb meegemaakt ben ik toch wel wat relaxter geworden. Ik geniet weer van het werk, ik maak me niet te druk en pak mijn kansen als ze komen.”

Dingen die er ‘gewoon zijn’

Ze vervolgt over haar kunst: “Ik kan ervan genieten om met materialen te werken die anderen als afval zien. Persoonlijk vind ik dat een leukere uitdaging dan de bouwmarkt leegkopen. Ik zoek dan vaak naar eenvoud in vorm en kleur en wat het materiaal zelf al in zich heeft. Dingen die er gewoon ‘zijn’ en waar anderen misschien achteloos aan voorbijlopen: daar zie ik al snel juist de mogelijkheden. Een putje wordt dan bijvoorbeeld een kandelaar. Het is ook een beetje ‘de kunst van het zien’ denk ik. Mijn sterke kant als kunstenaar is waarschijnlijk wel dat ik me iets kan verbeelden en dat ik het dan ook zó kan maken. Mijn werkstijl is wel vlug; ik houd er niet van om heel lang met iets bezig te zijn: het moet vooruit. Door nu de combinatie te maken met het werkschuurtje van mijn vader kan ik dit stuk van zijn leven een podium geven. Een welverdiend eerbetoon.”

Met een glimlach besluit ze: “Ik ben eigenlijk helemaal niet zo van het op de voorgrond treden, dus dit voelt echt wel als ‘nogal iets’. Gelukkig zijn bij de opening ook mijn vier zussen allemaal aanwezig en Marianne Bruurs komt zingen. Haar muziek sluit heel mooi aan bij mijn werk.”

De handige vader als inspiratie voor de kunstenaar

Deze expositie onder de vleugels van De Werckwinckel – die wordt geopend op 27 september – kun je zien als een eerbetoon aan Anne Marie Smits’ creatieve vader, maar toont bovenal een kunstzinnige en persoonlijke ‘vertaling’ van zijn werk, zijn verzamelingen en zijn materialen. De expositie gaat dan ook over herinnering, maakbaarheid en schoonheid in het alledaagse. Een bijzondere en ontroerende kijk, via fotografie en ruimtelijk werk, op een generatie die met handen en hart ‘bouwde aan het leven’. Smits is naast beeldend kunstenaar ook een gedreven lid van de Foto Club binnen de Werckwinkel in De Elckerlyc. De expositie blijft minimaal vijf weken na de opening te bezoeken tijdens openingsuren van De Elckerlyc.