Oirschot staat midden september volledig in het teken van erfgoed. Op zaterdag 13 en zondag 14 september vindt hier opnieuw het ErfgoedWeekend plaats, onderdeel van de landelijke Open Monumentendag. Landelijk is dit al de 39e editie, maar Oirschot is vanaf het begin, al in 1987, een vaste waarde in het programma. Het motto van 2025 luidt ‘Erfgoed & Architectuur’ en dat thema loopt als een rode draad door het veelzijdige programma.

door Marcia Engelander -van den Wittenboer

Wie op pad gaat in Oirschot, Spoordonk en de Beerzen tijdens het ErfgoedWeekend, merkt meteen dat erfgoed hier letterlijk achter elke hoek schuilgaat. In het Oude Kerkje in Middelbeers zijn originele bouwtekeningen te zien van monumentale gebouwen, terwijl ook in het Boterkerkje en het Koetshuis van de pastorie in Oirschot unieke stukken uit de archieven worden tentoongesteld. Deze tekeningen en documenten laten zien hoe nauwkeurig vroeger werd gewerkt en hoe de architectuur van de dorpen zich in de loop der tijd ontwikkelde.

Naast tentoonstellingen is er ook ruimte voor bewegend beeld en verhalen die de geschiedenis tot leven wekken. In de Heemkamer draait een film over de bekende Oirschotse stoelenmatter Simon van Loon, die zijn ambacht met toewijding beoefende. In de Raadskelder is een film te zien die bezoekers meeneemt in de geschiedenis van het Oude Raadhuis, een pand dat door de eeuwen heen een centrale rol speelde in het dorpsleven en nog steeds een functie heeft. Architecten uit de gemeente worden belicht met een presentatie in het Koetshuis van de pastorie. In de Spoordonkse watermolen krijgen bezoekers bovendien een kijkje in de techniek. De molenaar licht toe hoe het rad en de tandwielen samenwerken om waterkracht om te zetten in productieve energie, een mechaniek dat eeuwenlang het leven in de regio beïnvloedde.

Ook de Beerzen sluit aan met bijzondere activiteiten. In Oostelbeers geeft Jan van Gerven uitleg over de architectuur van De Kerk, met speciale aandacht voor de ramen, de gewelven en de symboliek van het gebouw. Daarnaast zijn er in “Beers Thuis” originele bouwtekeningen van de school uit 1930 te bekijken.

Op zondag worden in het Oude Kerkje tekeningen van ‘jonge monumenten’ getoond. Hiermee krijgen bezoekers een mooi beeld van hoe ook relatief nieuwe gebouwen een plaats krijgen binnen de erfgoedbeleving. Bij erfgoed hoort ook immaterieel erfgoed. Bezoek hiervoor de Sint-Petrusbasiliek en museum de Vier Quartieren, of woon de lezing 'Maria in vijftig tinten blauw' bij van Wim Weren in de Sint Joriskapel.

Muziek, Oldtimers én beiaardier Rosemarie

Erfgoed is niet alleen iets om naar te kijken, maar ook om te beluisteren. Daarom brengt het ErfgoedWeekend een aantal prachtige muzikale momenten. Roel Timmers, de dorpsdichter, treedt op in de Oude Raadskelder en bezoekers in de toren van de Sint-Petrusbasiliek worden getrakteerd op een muzikale uitleg door beiaardier Rosemarie Seuntiëns. Gerard Hafkenscheid weet alles te vertellen over het recent gerestaureerde orgel. Een jaarlijks hoogtepunt is de presentatie van Old Timers Oirschot (OTO). Op zondag 14 september vullen klassieke auto’s, vrachtwagens en landbouwvoertuigen het centrum. Dit rollende erfgoed is geliefd bij jong en oud en past dit jaar perfect bij het thema: ook voertuigen kennen hun eigen architectuur en designgeschiedenis.

Hele gezin

Het ErfgoedWeekend is nadrukkelijk niet alleen bedoeld voor volwassenen. Ook voor kinderen is er genoeg te doen. Bij Visit Oirschot in het Oude Raadhuis ligt een speciale monumentenbingokaart klaar die jonge bezoekers spelenderwijs langs de deelnemende locaties leidt. In Museum De Vier Quartieren kan bovendien een reusachtige puzzel worden gelegd van de Heilige Maria. Een van de belangrijkste kenmerken van deze dagen is de laagdrempeligheid: alle locaties openen hun deuren helemaal gratis. Iedereen wordt uitgenodigd om te ontdekken, luisteren, kijken en beleven. Of je nu iets hebt met religieuze traditie, nieuwsgierig bent naar oude ambachten en films, geïnteresseerd in muziek, gefascineerd door techniek of simpelweg wil genieten van klassieke voertuigen: tijdens dit ErfgoedWeekend is er voor ieder wat wils.