De certificering van de gemeente Oirschot als eerste Dementievriendelijke gemeente in de MRE regio door Alzheimer Nederland werd woensdag in een mooie sfeer beleefd door alle betrokken organisaties. Wethouder Corine van Overdijk glom van trots, maar sprak ook uit dat het gastvrije predicaat wat haar betreft nog breder getrokken mag worden. Op deze feestelijke avond in ‘Bij Ons’ in Middelbeers bleek er héél veel gedaan te worden, door heel veel betrokken mensen, die met aanstekelijk enthousiasme hun verhalen delen.

door Rens van Ginneken

De certificering komt niet uit de lucht vallen. Al jaren spant het Platform Dementievriendelijk Oirschot zich in om mensen met dementie en hun naasten te helpen, te ondersteunen, gezien te worden en vooral in hun waarde te laten. Die ambitie en gastvrijheid vereist een bepaalde mindset, maar ook kennis van zaken is daarbij essentieel. De intentie om zich in te zetten voor een Dementievriendelijke gemeente én voor certificering werd in september 2024 al vastgelegd in een convenant dat door 25 organisaties werd ondertekend. Daarbij waren bedrijven, zorginstellingen, politieke partijen, sportverenigingen en maatschappelijke instanties en huisartsen betrokken. In zo’n samenwerkingsverband kunnen betrokken partijen en mensen met dementie en hun naasten elkaar én hulp sneller vinden en delen. Ook kennis en ervaring delen speelt daarin een grote rol. Die aanpak blijkt vruchten af te werpen en de certificering kwam na een stevige beoordeling relatief snel rond.

Opstapjes

Tijdens deze avond valt vooral op, op hoeveel vlakken Oirschot al zijn beste beentje voorzet op dementievriendelijk gebied. Er zijn sportclubs die zich inspannen om leden en vrijwilligers met dementie zolang mogelijk bij de club betrokken te houden. Er is een kookclub, er zijn wandelgroepen, er is een Huiskamer (die binnenkort verhuist van de Kapel van St. Joris naar het Leefplein van Joris Zorg) en er start waarschijnlijk in september een proef met ‘Opstapjes’: elektrische wagentjes voor korte ritjes, zoals naar de kapper of de huisarts bijvoorbeeld.

‘We zien het plezier’

Christien van Merwe van Amaliazorg vertelt over het Open Deuren-beleid dat de instelling hanteert. “Want vrijheid vertaalt zich in leefgenot, ook voor ouderen met dementie. Op al onze locaties hebben grote veranderingen plaatsgevonden op gebied van het denken over ouderenzorg. We kijken nu liever naar de mogelijkheden dan naar de risico’s, in overleg met de families. We willen de techniek zoals domotica vooral niet gebruiken om mensen tegen te houden, maar enkel om de veiligheid te bewaken. We zien mensen die weer even naar de bakker gaan en spontane ontmoetingen: we zien het plezier bij de mensen en daar doen we het voor!”

Verbinding bij ‘t Bint

Hanny Brok van de gemeente en Renée Rutten van WIJzer vertellen over wat hun organisaties doen om bijvoorbeeld mantelzorgers te faciliteren en ondersteunen. Beide organisaties zijn ook nauw betrokken geweest bij het traject naar de certificering. In Joke Spapens heeft ’t Bint een goede ambassadeur voor de vele mooie dingen die daar aan de Markt plaatsvinden. “Mensen hebben hier niet het idee dat ze naar een dagbesteding gaan: ze gaan naar een winkel, waar ze meehelpen, met groenten snijden bijvoorbeeld. Je ziet als vanzelf de verbinding en de gesprekken ontstaan! Het is natuurlijk al vervelend genoeg als je je rijbewijs kwijtraakt, maar dat met iemand kunnen delen scheelt wel.”

Achter de voordeur

Als één van de drie Zorgtrajectbegeleiders in Oirschot komt Jenny Castelijns bij veel mensen achter de voordeur. “We kijken dan waar we eventueel kunnen ondersteunen, voor de mensen met dementie zelf, maar ook voor de mantelzorgers natuurlijk. Wat we eigenlijk altijd zien is dat mensen met dementie zich ook nog nuttig willen kunnen voelen, in plaats van het idee dat ze zijn afgeschreven na de diagnose. We verwijzen naar goede cursussen, maar ook lotgenotencontact is ontzettend belangrijk. Ook de ‘dementiebeleving’ met de Virtual Reality-bril die we in samenwerking met Joris Zorg aanbieden kan een belangrijk onderdeel zijn voor meer begrip en om mensen meer betrokken te houden bij de samenleving”, aldus Castelijns.

Een Nieuwe Dementie

Joke van Hout vertelt over de Natuurwandelingen die ze samen met getrainde vrijwilligers en IVN aanbiedt en de waardevolle beleving die dat geeft. Joan Heerebeek van dagbesteding DagBeers is razend enthousiast over scholenproject waarin zij deelnemen. “Groepen basisschoolkinderen en ouderen doen samen spelletjes en zingen samen liedjes. De beide groepen helpen elkaar hierbij. De verbinding die je ziet ontstaan is hartverwarmend. Ook de samenwerking met een BSO en met de Roefeldag verliep prachtig. Een leerling uit groep 7/8 vroeg zelfs vanaf welke leeftijd je bij ons kan werken en een ander kind merkte verbaasd op: “Ik wist niet dat ouderen zoveel plezier konden hebben!”. Dan maakt Joan een prachtige verspreking: “Het gaf echt een nieuwe dementie…” Het hartelijke lachen in de zaal bewijst dat het onderwerp verre van alleen maar zwaar is en, wees eerlijk: een Nieuwe Dementie is misschien wel een mooie benaming voor de vernieuwde, meer op de mensen gerichte kijk op het omgaan met dementie!

Zeer veel initiatieven

De speaker van de avond, Toon van de Looy, is zelf ook zeer nauw betrokken geweest bij Platform Dementievriendelijk Oirschot én bij de certificering. Hij legt uit hoe bijvoorbeeld middels de Dementiescan Oirschot kritisch tegen het licht werd gehouden door de beoordelingscommissie en over lesprogramma’s en trainingen die vanuit het platform werden aangeboden aan scholen en verenigingen. Jan Koonings, ook aan de basis van het platform, wijst nog op de samenwerking met de gemeenten Son en Breugel en Best in het inmiddels befaamde Alzheimer Café eens per maand. Ook wethouder Corine van Overdijk is al lang nauw betrokken bij het platform en ondersteunde de weg naar certificering zoveel waar mogelijk. “Ik zou het graag nog breder willen trekken: dat Oirschot voor iederéén een gastvrije gemeente is: niet alleen voor mensen met dementie, maar bijvoorbeeld ook voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH), of licht verstandelijk gehandicapten. Ook zij verdienen onze steun, want ook van hen wordt steeds meer verwacht dat ze meegaan in een maatschappij die soms heel hard gaat!” Afgaande op het applaus is dit een idee dat op support kan rekenen.

Kers op de taart

Dan is de beurt aan Henk Coppens, Voorzitter van het Regiobestuur Alzheimer Nederland, om de glimmende kers van deze avond op de taart te planten met het felbegeerde certificaat. “Ik wil erop wijzen dat er in Oirschot 400 mensen met dementie zijn en dat volgens een enquête maar liefst 1125 mensen in deze gemeente problemen ervaren met het ouder worden. Vroegsignalering is bij dementie cruciaal voor een goede begeleiding!”, zo beklemtoont hij nog. “Ook de rol van de gemeente mag niet onderschat worden”, zo vertelt hij nog met een schuin oog naar wethouder Corine van Overdijk. Voor de toekomst is hij positief, ook bij een fusie met Best. “Toevallig staat Best als tweede in de regio op de lijst om de certificering binnen te halen: het certificaat zal dus ‘fusieproof’ zijn.” Een zeer blije wethouder neemt het certificaat in ontvangst namens alle Oirschottenaren. “We blijven ons inzetten om dementievriendelijke te blijven en om de dementievriendelijke gemeente nóg breder en meer welkom te maken!”, zo besluit ze.

De certificering is tweejaarlijks. Over twee jaar wordt ‘dementievriendelijk Oirschot’ dus weer tegen het licht gehouden.