Ze kijkt intensief naar de foto van de drie dames, van achter gefotografeerd, arm in arm wandelend in ons weilandje. “Dat is mijn zusje Thea, die rechtse”, zegt ze. “En die linkse, dat is mijn schoondochter denk ik? Maar die middelste, die oude vrouw, wie is dat dan?” Dan slaat ze haar hand voor haar mond. Met duidelijke ontsteltenis in haar stem: “Och, dat ben ik zelf…” Het beeld van zichzelf in haar hoofd matcht duidelijk nog niet met de realiteit, vastgelegd in duizenden onverbiddelijke pixels.
Sinds een week of zes woont mijn moeder bij ons. Zelfstandig blijven wonen in haar appartementje in Oevel was niet echt verstandig meer. Al sinds een jaar of vijf merken we dat haar geheugen steeds minder reproduceert van wat wel handig zou zijn. Zo was ze op de luchthaven van Zaventem eens vergeten dat mijn vader en mijn zus haar zouden oppikken bij het meetingpoint en werd ze door een oplettende beveiligingsbeambte nog net op tijd onderschept, al wandelend op de oprit van de snelweg.
We zijn nu nog druk doende om een nieuw huisje onder onze vleugels voor haar te creëren, in de tussentijd logeert ze nog een paar weken bij ons. Ze geniet van de aanspraak, een lekkere maaltijd, van lekker buiten in de zon zitten (ze wordt zo bruin als een pinda), van een stukje wandelen naar het ezelweitje verderop, van samen tv kijken (ze kan heel hard lachen om Toren C en Even Tot Hier) en een wijntje op zijn tijd (ze zegt altijd: “Een kleintje dan”). Ondertussen bemerken we hoeveel extra zorg ze eigenlijk al nodig heeft. Hulp bij het nemen van de juiste medicijnen op de juiste momenten, hulp op de trap, hulp bij het vinden van haar telefoonlader, hulp bij het bedienen van het koffieapparaat. Geregeld helpt ze zelf ook bij het bereiden van het avondeten. Duidelijke instructies zijn dan wel nodig om de juiste handelingen in de juiste volgorde te krijgen. Haar financiën zelf regelen is al jaren een brug te ver. Soms zucht ze als haar geheugen het weer laat afweten, wij stellen haar dan maar gerust dat wij haar extern geheugen zijn en dat het wel goed komt.
Een lastige wereld waarin het tegenwoordig – heel modieus - draait om ‘herinneringen maken’, want dat moet nu eenmaal, net als ‘guilty pleasures’ trouwens. Maar mijn moeder maakt steeds minder nieuwe herinneringen vrees ik. Ze haalt nog wel graag herinneringen op, dus daar zijn we graag deelgenoot van. Zo leren wij zelf in ieder geval nog iets. Over hoe dat met mijn pa ging vroeger, met wie ze 63 jaar is samen geweest. Ik zie ze nog zitten, zo samen in dat kleine appartementje. De laatste jaren vulden ze elkaar goed aan: mijn moeder zag, hoorde en kon toen nog aardig uit de voeten. Mijn pa was dan weer het geheugen van de twee. Toen hij overleed in 2023 en mijn ma ook nog eens een TIA kreeg in dat jaar moest er flink teruggeschakeld worden. Haar altijd rappe motoriek – ze kon het ook niet langzamer doen zij ze dan – veranderde in een onvast, houterig schuifelen. De veel te grote zevenpersoons auto – inmiddels rondom vol met deukjes en krassen vanwege kleine inschattingsfoutjes – ging de deur uit en daarmee ook een flink stuk van haar zelfstandigheid en actieradius.
We zien nu een soort rust over haar komen. Gister zijn we naar de film geweest: ‘The Salt Path’, een meeslepend verhaal over een wandeltocht vol ontberingen van een wat ouder koppel. Prachtige vergezichten over de Engelse kustlijn. “Ooooh”, zucht ze in vervoering als er weer een droneshot van grazige heuvels of een sprookjesachtige baai voorbij komt. Moe maar voldaan zakt ze thuis weer in haar relaxzetel. Nog een wijntje? Een kleintje dan.
We weten niet wat de toekomst brengt met dat krimpende verleden. Ben je daar ooit op voorbereid? We gaan het meemaken.