De gemeente Oirschot staat op een belangrijk kruispunt als het gaat om haar bomenbeleid. Tijdens de recente beeldvormende raadsbijeenkomst over de bomenverordening bleek dat het onderwerp eindelijk serieuze aandacht krijgt. Dat stemt hoopvol. Tegelijkertijd roepen de voorstellen die nu op tafel liggen ook zorgen op over het vervolg. Met het richtinggevend debat op 20 mei nog voor de boeg is het goed om stil te staan bij zowel de vooruitgang als de gemiste kansen.

Vooruitgang:

meer aandacht en erkenning

Dat het bomenbeleid hoog op de politieke agenda staat, is zonder meer winst. Bomen zijn onmisbaar voor een gezonde leefomgeving, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Het is bemoedigend dat de gemeenteraad hier ruimschoots tijd en aandacht aan besteedt. Opvallend positief is ook dat de wethouder tijdens de beeldvormende bijeenkomst aangaf dat de rigoureuze kap van bomen bij inbreidingsprojecten een probleem vormt. Daarmee benoemt hij een belangrijke tekortkoming in de huidige verordening, die vraagt om een structurele oplossing.

Gemiste kansen:

addendum in plaats van daadkracht

Toch zijn er ook duidelijke teleurstellingen. De grootste is wellicht het voorstel om geen nieuwe bomenverordening op te stellen, maar slechts een addendum toe te voegen aan de bestaande regeling — in afwachting van een eventuele gemeentelijke fusie met Best. De inzet van de projectgroep, die sinds september 2023 werkte aan een nieuwe verordening, dreigt daarmee verloren te gaan.

Juist nu is een duidelijke, actuele bomenverordening nodig, die kan helpen om lokale knelpunten aan te pakken en richting geeft aan het beleid voor de komende jaren. Als er in de toekomst gesprekken plaatsvinden over harmonisatie met Best, is het bovendien van belang dat Oirschot daarbij een stevig inhoudelijk uitgangspunt heeft.

Te beperkte bescherming

van particuliere bomen

Een ander punt van zorg is het vasthouden aan de monumentale bomenlijst als voornaamste beschermingsinstrument voor particuliere bomen. Hoewel het belangrijk is dat monumentale bomen worden behouden, schiet zo’n lijst als enige maatregel ernstig tekort. Ze is niet actueel, kent nauwelijks handhaving, en het is onduidelijk hoe aanmelding en evaluatie plaatsvinden. Bovendien richt de lijst zich uitsluitend op historische of visueel opvallende bomen, terwijl juist ook bomen met een hoge ecologische waarde, biodiversiteitsbijdrage of betekenis voor hun directe omgeving bescherming verdienen.

De kans ligt nu bij de raad

De bomenverordening van Oirschot staat op een kantelpunt. Er is politieke aandacht en erkenning van de knelpunten, maar er is ook het risico dat uitstel, afzwakking en pragmatisme de overhand krijgen. De gemeenteraad heeft nu de kans om te kiezen voor duidelijke, toekomstgerichte kaders — niet voor een pleister op de wond, maar voor een robuuste bomenverordening die recht doet aan de waarde van bomen voor mens, dier en klimaat.

Groenplatform Oirschot