Zwetend schrok ik wakker. Mijn laatste nachtelijk uur had ik doorgebracht in een interview met een type met rare denkbeelden. Hij zette vraagtekens bij de maanlanding, bij de bolvorm van de aarde, bij de coronavaccinaties en bij de condenssporen van lijnvliegtuigen. Tot overmaat van ramp was hij groot fan van Zwarte Piet en hield hij er verschrikkelijke rassentheorieën op na. Tegen het einde van het interview kwam hij toch nog met een soort vrolijke noot: hij had een bijzondere wandklok gemaakt. Elk kwartier ging er een luikje open en schoot er een wit puntmutsje naar buiten: de Ku Klux Klok…

Al dagen ben ik in discussie met ene ‘TanjaTanja’ op Facebook naar aanleiding van het boek van journaliste Iris de Graaf, over de breuk met haar eens nog geliefde Rusland. Dit soort berichten trekt altijd een hele polonaise van Ruslandfans aan, die direct beginnen over het door hen verachte Oekraïne, dat corrupt is, ‘geen echt land’ en dat door de EU en de NAVO tot een oorlog gepusht zou zijn. Zelenski wordt daarbij altijd gedegradeerd tot een ‘clown’, een ‘cokesnuiver’, een ‘crossdresser’ en ‘een klein dictatortje’. Vaak hebben ze zelf niet eens door dat dit exact dezelfde onzinretoriek is waarvan het Kremlin zich bedient.

Zij nemen ‘alleen onafhankelijke media’, veelal gelieerd aan Moskou tot zich, zich niet realiserend dat die in Rusland geheel en al deskundig vermorzeld werden. ‘TanjaTanja’ snapt werkelijk niet waarom ik inmiddels zo lelijk over haar mooie Rusland denk. En dat Oekraïne allerlei mooie industrie van Rusland cadeau kreeg na de scheiding en er nu maar een potje van maakt. Mijn tegenwerpingen dat Oekraïne al 36 jaar een soevereine staat is negeert ze. Ook mijn argument dat Oekraïne al sinds de Holodomor niet zo veel meer van Rusland houdt trouwens. Ook vragen over de moord op Navalny en MH17 laat TanjaTanja behendig links liggen.

TanjaTanja spreekt zelfs niet over oorlog, maar over de ‘Speciale Militaire Operatie’, precies zoals vadertje Vladimir het wil.

Het is een onmogelijke discussie, tussen mensen die opgegroeid zijn in dictatoriale structuren aan de ene kant en de met persvrijheid verwende lieden in het Westen aan de andere kant. In de wereld van TanjaTanja is de ‘Speciale Militaire Operatie’ volstrekt legitiem. Want: in haar perceptie zitten er in Oekraïne meer nazi’s dan in de gehele NSDAP in 1939 en toont het land te weinig dankbaarheid voor alles wat het van Rusland ‘gekregen’ heeft. Als ik tegenwerp dat als het allemaal zo mooi was wat Rusland te bieden heeft, dat Oekraïne daar dan vanzelf liever tegenaan zou schurken, dan valt dit bij haar als een dronken Oeralbeer in een modderbad. De vraag waarom Poetin zonodig woonwijken, ziekenhuizen en scholen moet bombarderen als hij het Kiev regime wil verslaan stuit op een Siberische koudefront. Mijn voorzichtige stelling dat Rusland zich gedraagt als een rancuneuze ex-geliefde die na de scheiding maar blijft stalken: het valt voor haar allemaal in het niet bij wat Zelenski en zijn makkers het arme Rusland hebben aangedaan. Oekraïne is op zijn best een ondankbare afvallige provincie. TanjaTanja zegt het echt.

Het rottige is dat ik talloze Nederlanders zie meegaan in deze overduidelijke fakenews bagger, gelieerd aan het Kremlin. Al die nepnieuws media: de werkelijkheid wordt omgedraaid en sommigen krijgen niets anders meer voorgeschoteld in de beruchte online Fabeltjesfuik van Lubach. Influencers hebben inmiddels vaak meer invloed dan politici, onderzoekers of wetenschapper en zo krijgen walgelijke misogyne vrouwenhaatverspreiders als Andrew Tate en troela’s die roepen dat je zonder factor vol in de zon kan steeds meer voet aan de grond. En we hebben zoveel jonge mensen nodig in de bouw, het onderwijs, de zorg. “Wat hebben we aan 1 miljoen influencers?”, zegt minister Dirk Beljaarts. Faalt het onderwijs, zoals een gastschrijver in het ED zegt? Ik weet het niet: ze hadden er misschien eerder mee moeten beginnen, maar tegenwoordig wordt er binnen de schoolmuren wel aandacht geschonken aan echt- en nepnieuws.

Ik zag een hoopgevend berichtje, over gratis te lezen kranten in tal van bibliotheken en buurthuizen in Gelderland. Maak het groter: bezorg iedereen een gratis kwaliteitskrant naar keuze, zodat het bereik groter wordt dan Radio Moskou. Het kost een paar centen, maar je verdient het dubbel en dwars terug met de voorkomen maatschappelijke schade. Of het Tanja Tanja nog redt betwijfel ik, maar elke jonge krantenlezer is een steentje zeewering tegen een oceaan aan ondermijnende onzin.