In het vorige Oirschots Weekjournaal was het eindelijk gelukt weer eens een bijzonder natuurverschijnsel onder de loep te nemen. Deze week echter opnieuw geen zonnig nieuws. NOS en Nature Today brachten vreselijk vlindernieuws. Tussen 1992 en 2024 zijn vlinderpopulaties gemiddeld met 56 procent afgenomen. CBS en de Vlinderstichting hebben berekend dat de vlinderstand voor het tiende jaar op rij gedaald is en bereikte in 2024 zelfs het laagste niveau sinds de start van de tellingen. Algemene soorten als kleine vos en argusvlinder zijn zo goed als verdwenen, icarusblauwtje en groot koolwitje worden steeds minder gezien.
Wie zijn toch die vlindermoordenaars? Waarom zijn we met al onze kennis en opsporingsmogelijkheden niet in staat deze schavuiten aan de schandpaal te nagelen? Waarom laten we een wereld zonder vlinders achter voor onze kleinkinderen? Met alleen het tranentrekkende lied van Boudewijn de Groot “Zo te sterven op het water met je vleugels van papier” als herinnering aan het eens door iedereen zo bewonderde en geliefde insect.
Nature Today schrijft: “De vijftien meest algemene dagvlinders van Nederland, waaronder het bruin zandoogje en het zwartsprietdikkopje, zijn in de afgelopen tien jaar met ruim 35 procent afgenomen. De aantallen van tien kenmerkende soorten graslandvlinders daalden gemiddeld met 69 procent ten opzichte van 1992. Juist deze algemene soorten vervullen door hun hoge aantallen een belangrijke rol in de natuur, bijvoorbeeld als bestuivers van bloemen en als voedselbron voor andere diersoorten”. Titia Wolterbeek, directeur van De Vlinderstichting: "Het is treurig te zien dat nu ook algemene soorten zo achteruitgaan”
Om er enkele aan te wijzen moeten we ons beseffen dat de afname van vlinders een buitengewoon complexe zaak is. Nature Today “De belangrijkste oorzaak is het verlies en de versnippering van geschikte leefgebieden, zoals heide, open duinen en kruidenrijke graslanden. Daarnaast worden deze leefgebieden steeds minder geschikt voor vlinders, onder meer door de neerslag van stikstof uit de lucht. Hierdoor verdwijnen open plekken en nectarplanten, waar vlinders in deze gebieden behoefte aan hebben”. Wolterbeek “. "Stikstof en gif dalen neer tot midden in natuurgebieden, en we zien daar veel vlinders achteruitgaan. Voor beheerders is het dweilen met de kraan open – pas als we de kraan dichtdraaien kunnen we effectief beheren".
Nature Today “ wetenschappelijk onderzoek wijst op het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen (gewasbeschermingsmiddelen) als een belangrijke oorzaak van de achteruitgang van vlinders. De laatste decennia komt daar klimaatverandering, met meer weersextremen, bij. Wolterbeek: "De vlinders hebben het al moeilijk door onder andere versnippering en stikstofdepositie en dan kunnen klimaatextremen, zoals droogte, hitte of juist extreme regenval, het laatste zetje zijn waardoor soorten verdwijnen."
Vlindermoordenaars zijn overal. Een heksenjacht heeft geen zin, het gaat om gedragsverandering. Stop met vlinderdodende bestrijdingsmiddelen, pak eindelijk die verstikkende stikstofdeken eens aan en ga op zoek naar effectief klimaatbeleid. Als we dat met elkaar doen krijgen vlinders maar ook wij een fleurige toekomst.