Het museum in ons dorp heeft momenteel een expositie lopen, genaamd ‘Vrouwenzaken’. Zaken als seksuele voorlichting, menstruatie, zwangerschap en de menopauze komen voor het voetlicht. Hoe werd daar in verschillende tijden naar gekeken? Ik heb mijn moeder nu twee weekjes te logeren en ze wilde wel mee naar het museum.
Ik moet erbij vertellen dat mijn moeder een nogal moderne dame is. Al in de vroege jaren zestig begon ze met voltijd werken buitenshuis, in ons dorp toen nog echt uitzonderlijk. Samen met pa zorgde ze dat we verstandig, maar zeker ook modern werden opgevoed. Bespreektaboes, ook op het seksuele vlak kenden we eigenlijk niet. Toch was er voor mijn moeder, zelf heel wat behoudender opgevoed in een middenstandsgezin, veel herkenning bij de expositie. Ook zij herinnerde zich nog dat vrouwen na hun zwangerschappen tien dagen niet welkom waren in de kerk en als ze dan de eerste keer na de bevalling weer naar de mis gingen, dan moesten ze voor het altaar geknield, voor het oog van de gehele kerkgemeenschap ritueel van hun onreinheid ontdaan worden. In die tijd was alles rondom ‘vrouwenzaken’ nog omgeven door een waas van geheimzinnigheid, aanwezig maar ongrijpbaar, als een rondwarende griep.
In de expositie hoor je ook dat geleerden in vroeger tijden, altijd mannen natuurlijk, ook hun eigen aparte kijk hadden op de vrouwelijke medemens. Aristoteles stelde dat de vrouw eigenlijk een ‘mislukte man’ was. Ik hoorde mijn moeder zuchten. Vrouwen waren ‘hysterisch’ in de ogen van uiteraard ook weer mannelijke artsen. Ongesteldheid was omgeven met schaamte. In tv-reclames was het bloed in het maandverband altijd blauw; pas in 2017 (!) kwam het eerste spotje waarin de werkelijke kleur werd getoond. In de expositie ‘Vrouwenzaken’ zie je echter ook mooie en soms grappige initiatieven om de kennis en daarmee het begrip rondom bijvoorbeeld menstruatie inzichtelijk en bespreekbaar te maken. Zoals met een grappig bordspel, bedoeld voor de schooljeugd. Want daar begint het natuurlijk. Vrouwen kunnen dan wel van Venus komen en mannen van Mars, ze moeten hier nu wel in harmonie samen vertoeven op deze planeet.
Dat laatste blijkt voor veel mannen een lastige opgave. Met stijgende verbazing volgde ik het proces tegen Ali B. die door een aantal vrouwen beschuldigd wordt van seksueel misbruik en verkrachting. Wat me nog het meeste opvalt is het enorme zelfmedelijden dat de tv-bekendheid voor de rechter laat zien. Nadat de bizarre feiten zijn opgesomd resteert bij Ali B. blijkbaar vooral het idee dat hij nooit in de gaten had dat hij iets deed wat voor de vrouwen in kwestie op zijn minst totaal onprettig was. Hij wist het niet, het overkwam hem. In wat voor bijzondere, parallelle wereld moet Ali B. vertoefd hebben, waarin hij het, naast zijn imago van toegewijde moslim, zorgzame vader en echtgenoot, ‘knuffel Marokkaan’ en sympathiek artiest, het blijkbaar ook normaal vond om er een leven van drank, drugs en vrouwenmisbruik op na te houden?
In de verklaringen van de slachtoffers horen we hoe Ali B. zijn vingers onverhoeds, ongevraagd en ongewenst binnenbracht bij een van de vrouwen en dat hij tot minimaal drie maal toe de bekende artieste Ellen ten Damme probeerde te verkrachten. Een luid en duidelijk ‘nee’ was blijkbaar niet genoeg voor Ali B. Ten Damme had het geluk dat ze als gespierd acrobate de kracht had om hem van het lijf te houden.
Ik heb Ali B. maar één keer ontmoet, bij een show in theater De Enck, waar maar 34 stoelen bezet bleken. Hij schudde mij en alle andere bezoekers toen amicaal de hand. Nu denk ik: het kan goed die hand zijn die bij die arme vrouw… Het hele land kijkt mee en helaas zijn niet alle reacties op de socials even empathisch, zelfs niet bij de vrouwen.
“Als je om twee uur ’s nachts bij iemand in zijn auto stapt, dan vraag je er toch om?”, schrijft een vrouw, die de parallelle wereld blijkbaar geaccepteerd heeft.
Ook in ons ‘moderne’ land zijn vrouwenrechten nooit vanzelfsprekend geweest, ook nu nog niet. In sommige kringen gaan zelfs stemmen op voor de terugkeer van de ‘traditionele’ vrouw, onderdanig aan haar man, achter het aanrecht. In tevredenheid haar lot accepterend, als waren we beland in The Handmaid’s Tale. Handig voor seksuele roofdieren als Ali B. of prins Andrew. Aandacht voor Vrouwenzaken blijft hard nodig vrees ik.